บทบาทและประโยชน์ของเทคโนโลยีสารสนเทศ
ด้วยความก้าวหน้าทางด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีสมัยใหม่ ทําให้มีการคิดค้นพัฒนาเทคโนโลยี
สารสนเทศที่อํานวยความสะดวกสบายต่อการดํารงชีวิตมากขึ้นเช่น การบันทึกกําหนดการของแต่ละวันด้วยสมาร์ทโฟน การซื้อสินค้าผ่านระบบอินเทอร์เน็ต การส่งข้อมูลมัลติมีเดียต่างๆผ่านเครือข่ายอินเทอร์เน็ตด้วยสมาร์ทโฟนการใช้ระบบสารสนเทศเพื่อการคิดราคาสินค้าตามห้างสรรพสินค้า และการคิดเงินเดือนพนักงานของบริษัท เป็นต้น สําหรับการเรียนการสอนในบทเรียนนี้จะนําเสนอเทคโนโลยีสารสนเทศในปจจจุบัน และระบบสารสนเทศที่มีประโยชน์ต่อนิสิตในด้านต่างๆ เช่น ด้านการศึกษา ด้านบันเทิง ด้านการเงินการธนาคาร และระบบสารสนเทศของหน่วยงานภาครัฐ เป็นต้น
ความหมายของเทคโนโลยีสารสนเทศ
เทคโนโลยีสารสนเทศ (Information Technology) คือ การประยุกต์ความรู้ทางด้านวิทยาศาสตร์เพื่อนํามาจัดการสารสนเทศที่ต้องการ โดยอาศัยเทคโนโลยีสมัยใหม่ อาทิเช่น เทคโนโลยีด้านคอมพิวเตอร์ และเทคโนโลยีด้านเครือข่ายโทรคมนาคมและการสื่อสาร และอาศัยความรู้กระบวนการดําเนินงานสารสนเทศตั้งแต่ขั้นตอนการแสวงหา การวิเคราะห์ การจัดเก็บ ตลอดจนถึงการเผยแพร่สารสนเทศและแลกเปลี่ยนสารสนเทศ เพื่อเป็นการเพิ่มประสิทธิภาพ ความถูกต้อง ความแม่นยํา และความรวดเร็วต่อการนํามาใช้ประโยชน์
องค์ประกอบของเทคโนโลยีสารสนเทศ
เทคโนโลยีสารสนเทศประกอบด้วยองค์ประกอบพื้นฐานที่สําคัญ 2 ส่วน คือ
- เทคโนโลยีคอมพิวเตอร์
- เทคโนโลยีการสื่อสารและโทรคมนาคม
1. เทคโนโลยีคอมพิวเตอร์ (Computer Technology)
คอมพิวเตอร์ หมายถึง “เครื่องอิเล็กทรอนิกส์แบบอัตโนมัติ ทําหน้าที่เสมือนสมองกล ใช้สําหรับ
แก้ปัญหาต่างๆ ทั้งที่ง่าย และซับซ้อน โดยวิธีทางคณิตศาสตร์” จากคํานิยามข้างต้นสามารถนํามาเขียนโดยสรุป คือ อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์อย่างหนึ่งที่มีความสามารถในการคํานวณอัตโนมัติตามชุดคําสั่ง สามารถนําไปประยุกต์ใช้กับปจญหาเล็ก จนถึงปัญหาใหญ่ได้ โดยมีกระบวนการทํางาน ตั้งแต่การรับข้อมูลเข้า (Input) เพื่อทําการประมวลผล (Process) และนํามาแสดงผลลัพธ์ (Output)ตลอดจนถึงการเก็บข้อมูล (Storage) จึงทําให้คอมพิวเตอร์นําไปใช้กันอย่างกว้างขวาง
คอมพิวเตอร์ หมายถึง “เครื่องอิเล็กทรอนิกส์แบบอัตโนมัติ ทําหน้าที่เสมือนสมองกล ใช้สําหรับ
แก้ปัญหาต่างๆ ทั้งที่ง่าย และซับซ้อน โดยวิธีทางคณิตศาสตร์” จากคํานิยามข้างต้นสามารถนํามาเขียนโดยสรุป คือ อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์อย่างหนึ่งที่มีความสามารถในการคํานวณอัตโนมัติตามชุดคําสั่ง สามารถนําไปประยุกต์ใช้กับปจญหาเล็ก จนถึงปัญหาใหญ่ได้ โดยมีกระบวนการทํางาน ตั้งแต่การรับข้อมูลเข้า (Input) เพื่อทําการประมวลผล (Process) และนํามาแสดงผลลัพธ์ (Output)ตลอดจนถึงการเก็บข้อมูล (Storage) จึงทําให้คอมพิวเตอร์นําไปใช้กันอย่างกว้างขวาง
2. เทคโนโลยีการสื่อสารและโทรคมนาคม
เป็นองค์ประกอบที่ทําหน้าที่เผยแพร่ แลกเปลี่ยนสารสนเทศไปยังผู้ที่ต้องการในแหล่งต่างๆ ได้อย่าง
สะดวก รวดเร็ว ถูกต้อง ครบถ้วน และทันสถานการณ์ โดยสารสนเทศในปัจจุบันมีหลากหลายรูปแบบที่ใช้ในการแลกเปลี่ยนซึ่งกัน
เป็นองค์ประกอบที่ทําหน้าที่เผยแพร่ แลกเปลี่ยนสารสนเทศไปยังผู้ที่ต้องการในแหล่งต่างๆ ได้อย่าง
สะดวก รวดเร็ว ถูกต้อง ครบถ้วน และทันสถานการณ์ โดยสารสนเทศในปัจจุบันมีหลากหลายรูปแบบที่ใช้ในการแลกเปลี่ยนซึ่งกัน
ประเภทของเทคโนโลยีสารสนเทศ
ประเภทของเทคโนโลยีสารสนเทศในที่นี้จะแบ่งตามขนาดออกเป็น 3 ขนาด ได้แก่
- 1.ขนาดเล็ก เทคโนโลยีสารสนเทศขนาดเล็ก โดยส่วนมากเป็นเทคโนโลยีที่ใช้ส่วนบุคคล ซึ่งเป็นอุปกรณ์ที่ใช้สําหรับ
อํานวยความสะดวกในด้านต่างๆ เฉพาะบุคคลที่จําเป็นต้องใช้ในชีวิตประจําวัน โดยสามารถที่จะสนับสนุนให้การ
ดําเนินชีวิตประจําวัน หรือการทํางานของแต่ละบุคคลเป็นไปได้อย่างราบรื่น สามารถยกตัวอย่างเทคโนโลยีต่างๆ
ได้ดังนี้ คอมพิวเตอร์ (Computer), สมาร์ทโฟน(Smart Phone) , แท็บเล็ต(Tablet) , GPS , Smart Card , บัตรเครดิตหรือบัตรสินเชื่อ (Credit Card) ,
- 2.ขนาดกลาง
เทคโนโลยีสารสนเทศขนาดกลางโดยส่วนใหญ่จะเป็นเทคโนโลยีสารสนเทศสําหรับครอบครัว ใช้
สําหรับอํานวยความสะดวกในครัวเรือน ในด้านการใช้ชีวิตประจําวันในครอบครัว สามารถยกตัวอย่างเทคโนโลยี
ต่างๆ ได้ดังนี้ อินเทอร์เน็ต (Internet) , โทรทัศน์ตามสาย ผ่านดาวเทียม และไอพีทีวี(Cable, Satellite and IP TV) , กล้องวงจรปิด หรือ Closed Circuit Television(CCTV) - 3.ขนาดใหญ่
เทคโนโลยีสารสนเทศขนาดใหญ่โดยส่วนใหญ่จะเป็นเทคโนโลยีสารสนเทศสําหรับองค์กร ใช้สําหรับ
สนับสนุนการทํางานในด้านต่างๆ ในองค์กร อํานวยความสะดวกในการทํางาน ทําให้การทํางานเป็นไปได้ด้วยความ
สะดวก รวดเร็ว ถูกต้อง ครบถ้วน และเป็นที่ยอมรับได้ ซึ่งเทคโนโลยีต่างๆสามารถยกตัวอย่างได้ดังนี้ ระบบเครือข่าย (Networking System) , การประชุมทางไกล (Teleconference) , การใช้คอมพิวเตอร์ในการฝึกอบรม (Computer Base Training) , การใช้คอมพิวเตอร์ช่วยในการออกแบบ (Computer Aided Design :CAD) , เทคโนโลยีบ่งชี้ด้วยคลื่นความถี่วิทยุ(Radio Frequency Identification : RFID) , QR Code
บทบาทของระบบสารสนเทศ
ระบบสารสนเทศได้เข้ามามีบทบาทอย่างมากในการดําเนินชีวิตของเรา เนื่องด้วยวิวัฒนาการด้านการสื่อสารโทรคมนาคมและคอมพิวเตอร์ในปจจจุบัน ทําให้ผู้ใช้สามารถเข้าถึงแหล่งข้อมูล รวมถึงแบ่งปจนข้อมูลได้อย่างสะดวกและรวดเร็วตัวอย่างบทบาทของระบบสารสนเทศ เช่น การลงทะเบียนออนไลน์ การเพิ่ม-ถอนวิชาเรียนการจองตั๋วภาพยนตร์ เป็นต้น โดยสามารถแบ่งตามบทบาทของระบบสารสนเทศได้ดังนี้
ระบบสารสนเทศในชีวิตประจำวัน
ในชีวิตประจําวันของเรามีระบบสารสนเทศที่อํานวยความสะดวกในด้านต่างๆมากมาย เช่น ด้านการศึกษาด้านการเงินการพาณิชย์ ด้านการสาธารณสุข และด้านความบันเทิง
ระบบสารสนเทศในมหาวิทยาลัย
- ระบบบริการการศึกษา หรือระบบทะเบียน
- ระบบหอสมุด
- ระบบประเมินประสิทธิภาพการเรียนการสอน
- ระบบการเรียนการสอนออนไลน์
ระบบสารสนเทศในภาคธุรกิจ
1. ระบบการวางแผนทรัพยากรองค์กร (Enterprise Resource Planning : ERP)
1. ระบบการวางแผนทรัพยากรองค์กร (Enterprise Resource Planning : ERP)
ลักษณะของระบบสารสนเทศก่อนการนำระบบ ERP มาใช้ในองค์กร
- การขาดการประสานรวมกันของระบบงาน
- ข้อมูลซ้ําซ้อน และขาดความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน
- การขาดความรวดเร็วในการตอบสนอง
- ขาดความสามารถด้าน Globalization
- ความไม่ยืดหยุ่นของระบบสารสนเทศ
2. การบริหารลูกค้าสัมพันธ์ (Customer Relation Management : CRM)
หลักสำคัญในการทำระบบบริหารลูกค้าสัมพันธ์มีดังนี้
- ฐานข้อมูลของลูกค้า
- เทคโนโลยีสนับสนุน
- การปฏิบัติเพื่อรักษาลูกค้า
- การประเมินผล
3. บริการโทรศัพท์ผ่านเครือข่ายอินเทอร์เน็ต (Voice over Internet Protocol : VoIP)
ประโยชน์ที่ได้รับจาก VoIP
- ลดค่าใช้จ่าย
- เพิ่มประสิทธิภาพในการทำงาน
- ใช้ร่วมกับอุปกรณ์สื่อสารไร้สายต่างๆ
- รองรับการขยายตัวขององค์กรในอนาคต
ข้อจำกัดของ VoIP
- ยังต้องพัฒนาด้านความน่าเชื่อถือ
- ขาดมาตรฐานรองรับ
- ต้นทุนของเทคโนโลยี VoIP ยังมีราคาสูง
- ระบบโทรศัพท์ผ่านเครือข่ายไอพี (IP Telephony) ยังสามารถเติบโตต่อไปได้
- การเปลี่ยนระบบจากระบบ PSTN เป็น VoIP นั้น จําเป็นต้องมีผู้จําหน่ายอุปกรณ์ และทีมติดตั้งระบบ
- การขาดมาตรฐานด้านอุปกรณ์โครงข่าย
- กฎหมายด้านโทรศัพท์ผ่าน Internet Protocol ปจจจุบันยังไม่มีความชัดเจนในเรื่องกฎหมาย
แนวโน้มของเทคโนโลยีสารสนเทศในอนาคต
ทิศทางในอนาคตของเทคโนโลยีด้านคอมพิวเตอร์สามารถแบ่งออกเป็น 3 ด้านดังนี้
1. การลดขนาดอุปกรณ์ด้านคอมพิวเตอร์ (Miniaturization)
2. ความเร็วในการทํางาน (Speed)
3. ความสามารถในการซื้อ (Affordability)
1. การลดขนาดอุปกรณ์ด้านคอมพิวเตอร์ (Miniaturization)
2. ความเร็วในการทํางาน (Speed)
3. ความสามารถในการซื้อ (Affordability)
ทิศทางของเทคโนโลยีด้านโทรคมนาคม
1. ด้านการเชื่อมต่อ (Connectivity)
2. ด้านการสื่อสารแบบโต้ตอบ (Interactivity)
3. ด้านสื่อประสม (Multimedia)
ทิศทางของเทคโนโลยีสารสนเทศ สามารถแบ่งออกเป็น 4 ด้านดังนี้
1. การหลอมรวมเทคโนโลยี (Convergence)
2. การพกพาและเคลื่อนที่ (Portability and Mobility)
3. เทคโนโลยีส่วนบุคคล (Personalization)
4. การประมวลผลแบบกลุ่มเมฆ (Cloud Computing
จริยธรรมในการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ
คุณธรรมจริยธรรมเกี่ยวกับการใช้เทคโนโลยีคอมพิวเตอร์และสารสนเทศ จะกล่าวถึงใน 4 ประเด็น ที่รู้จักกันในลักษณะตัวย่อว่า PAPAประกอบด้วย
1. ความเป็นส่วนตัว (Information Privacy)
2. ความถูกต้อง (Information Accuracy)
3. ความเป็นเจ้าของ (Information Property)
4. การเข้าถึงข้อมูล (Data Accessibility)
